Przejdź do zawartości

Czesław Łuczak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czesław Łuczak
Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1922
Kruszwica

Data i miejsce śmierci

10 sierpnia 2002
Poznań

Profesor nauk historycznych
Specjalność: historia gospodarcza
Alma Mater

Uniwersytet Poznański

Doktorat

1949 – nauki historyczne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Habilitacja

1955 – nauki historyczne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Profesura

1966

Doktor honoris causa
Uniwersytet w Charkowie – 22 czerwca 1967
Uniwersytet w Halle – 25 maja 1970
Nauczyciel akademicki
uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Okres zatrudn.

od 1973

Rektor
Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Okres spraw.

1965–1972

Poprzednik

Gerard Labuda

Następca

Benon Miśkiewicz

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Order Sztandaru Pracy I klasy Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”

Czesław Łuczak (ur. 19 lutego 1922 w Kruszwicy, zm. 10 sierpnia 2002 w Poznaniu) – polski historyk specjalizujący się w historii gospodarczej, profesor i rektor (1965–1972) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 19 lutego 1922 w Kruszwicy. Był synem Michała i Jadwigi z domu Stajszczak. W 1932 wraz z rodziną przeprowadził się do Mogilna. W 1939 ukończył Gimnazjum i Liceum w Trzemesznie. Po wojnie rozpoczął studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w 1948. W trakcie studiów związał się z Katedrą Historii Gospodarczej. Obroniwszy magisterium w styczniu, już w październiku 1949 obronił rozprawę doktorską (promotor: Jan Rutkowski, a po jego śmierci Zygmunt Wojciechowski). Pracował w Katedrze Historii Gospodarczej, która do 1953 istniała przy Wydziale Prawno-Ekonomicznym, po czym przeniesiono ją do Zespołu Katedr Historycznych UP. W 1955 Łuczak został docentem, w 1960 profesorem nadzwyczajnym, a w 1966 profesorem zwyczajnym.

W 1962 został kierownikiem Zakładu Historii Gospodarczej UAM i był nim do przejścia na emeryturę w 1992. Zajmował też następujące stanowiska na szczeblu uniwersyteckim: prodziekan (1956-1960) i dziekan (1960-1962) Wydziału Filozoficzno-Historycznego, prorektor (1962-1965) i rektor (1965-1972) UAM, dyrektor Instytutu Historii (1968-1981 i 1987-1990). Przez wiele lat przewodniczył też Komitetowi Redakcyjnemu Wydawnictwa Naukowego UAM.

Rektor UAM

[edytuj | edytuj kod]

Był rektorem UAM w okresie długoletnich rządów historyków w uniwersytecie (byli nimi poprzednik i następca Łuczaka). Za jego kadencji uniwersytet przeżywał konsekwencje Marca'68 (władze musiały rozstrzygnąć problem zidentyfikowanych uczestników studenckich protestów), w następstwie których zgodnie z dyrektywami ministerialnymi przeprowadzono głęboką reformę struktur uniwersyteckich. Równocześnie znacząco rozbudował bazę lokalową uczelni. np. poprzez oddanie gmachu Collegium Novum. W 1969 zorganizował z rozmachem obchody 50-lecia uniwersytetu. Objąwszy stanowisko dyrektora Instytutu Historii w 1969 (po odejściu na emeryturę Henryka Łowmiańskiego i krótkim wakacie), początkowo łączył je ze sprawowaniem funkcji rektora. Doprowadził Instytut do wiodącej pozycji w kraju. Bez problemu zapewniał sobie reelekcje na kolejne kadencje, jednak w 1981 po wygranych wyborach w geście protestu zrezygnował, gdy nie zaakceptowano jednego z jego kandydatów na wicedyrektora. Na stanowisko powrócił, ale już z nominacji rektorskiej (zgodnie z nową ustawą), w 1987 i sprawował je kolejne cztery lata.

Był m.in.

  • członek PZPR (od 1953), członek Komisji Historycznej KC PZPR (1963-1970 oraz od 1982)
  • przewodniczącym rady naukowej w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich oraz Instytutu Pamięci Narodowej
  • członek Rady Naukowej Instytutu Zachodniego
  • członek Prezydium Komisji Badań Regionalnych PAN przy oddziale poznańskim, członek Komisji II Wojny Światowej Komitetu Nauk Historycznych PAN, członek Prezydium Komisji Historii Gospodarczej PAN
  • członek Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów RP
  • członek Komitetu Redakcyjnego kwartalnika KC PZPR Z Pola Walki, w którym publikowano artykuły na temat historii polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego i komunistycznego

Uczniami profesora byli: prof. Włodzimierz Bonusiak, prof. Marian Eckert, prof. Stefan Kowal, dr hab. Bożena Górczyńska-Przybyłowicz, dr hab. Roman Macyra, dr hab. Witold Szulc. Wypromował łącznie ok. 300 magistrów oraz 49 doktorów.

Śmierć

[edytuj | edytuj kod]

Do końca pracował naukowo. Zmarł 10 sierpnia 2002 w Poznaniu, gdzie został pochowany na cmentarzu jeżyckim (kwatera L, rząd 4, grób 3).

Grób prof. Czesława Łuczaka na cmentarzu Jeżyckim w Poznaniu

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

W 1980 roku otrzymał nagrodę państwową II. stopnia[3].

Wybrane publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Był specjalistą w dziedzinie najnowszej historii gospodarczej Polski, autorem i redaktorem blisko 50 książek oraz ok. 400 innych prac, m.in.:

  • „Kraj Warty” 1939-1945. Studium historyczno-gospodarcze okupacji hitlerowskiej (1972)
  • Polscy robotnicy przymusowi w Trzeciej Rzeszy podczas II wojny światowej (1974)
  • Polityka ludnościowa i ekonomiczna hitlerowskich Niemiec w okupowanej Polsce, Wyd. Poznańskie, Poznań 1979 ISBN 83-210-0010-X.
  • Polityka ekonomiczna III Rzeszy w latach drugiej wojny światowej (1982)
  • Dzieje gospodarcze Niemiec 1871–1945 (1984)
  • Dzieje gospodarcze Wielkopolski w okresie zaborów 1815-1918 (1988)
  • Od Bismarcka do Hitlera: polsko-niemieckie stosunki gospodarcze (1988)
  • Zagłada (1989)
  • Dzień po dniu w okupowanym Poznaniu (1989)
  • Dzień po dniu w okupowanej Wielkopolsce i na Ziemi Łódzkiej (Kraj Warty) (1989)
  • Praca przymusowa Polaków w III Rzeszy (1989)
  • Dzieje Obornik, red., Wyd. Poznańskie (1990), ISBN 978-83-210-0902-5.
  • Polska i Polacy w drugiej wojnie światowej (1993)
  • Dzieje Mogilna (1998)
  • Dzieje Jarocina (1998)
  • Historia gospodarcza Niemiec lat 1871–1990 (2002)
  • Dzieje Polski 1939-1945. Kalendarium wydarzeń, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2007, s. 606 ISBN 978-83-7177-430-0.

Intensywną działalność naukową prowadził również po formalnym przejściu na emeryturę, za co w 1999 uhonorowany został medalem

Publikacje o prof. Czesławie Łuczaku

[edytuj | edytuj kod]
  • Antoni Czubiński, Wspomnienie pośmiertne. Czesław Łuczak (1922-2002), „Studia Historica Slavo-Germanica”, t. 24 (2001-2002), s. 279–281.
  • Dariusz Matelski, Czesław Łuczak (1922-2002), „Ziemia Kujawska”, tom 15, 2002, s. 251–257.
  • Dariusz Matelski, Czesław Łuczak (1922-2002), „Poznański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, tom VIII-IX, Poznań 2002, s. 326–332.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pracownicy UAM, którzy otrzymali tytuły doktora honoris causa innych Uczelni. [dostęp 2021-05-23].
  2. Lista nagród przyznawanych przez UAM. uam.edu.pl.
  3. Dziennik Polski, XXXVI, nr 156 (11212), s. 2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]